Dünyada yer mantarından, wasabiden ve hatta altından daha bedelli bir baharat bulunuyor. Yiyeceklerin lezzetinde büyük bir tesir yaratmak için sırf çok küçük bir ölçüsüne gereksiniminiz olan safranın yumuşak kırmızı kesimleri Dünya’nın en bedelli eserleri ortasında yer alıyor.
Bu baharat, safran çiğdeminin (Crocus sativus) mor çiçeklerinden elde edilir. Çiçeğin dişi üreme sisteminin bir modülü olarak polen taşıyan parlak turuncu tepecik olarak başlar ve daha sonra dünyanın en bedelli baharatı haline gelir. Bu kadar değerli olmasının sebebi ise kısmen yetiştirilmesinin ve toplanmasının muazzam zorluklarına bağlı.
Safran, çiçeklerin ortasındaki üç tepecikten toplanır ve bunların elle toplanması gerekir. Yarım kilogram safran için 75.000’den fazla çiçeğin kullanılması kelam bahsidir. Buna çiçeğin sırf dünyanın belli bölgelerinde ve yılın birkaç kısa haftasında çiçek açtığı gerçeğini de eklerseniz, ne kadar güçlü bir süreç olduğunu kestirim edebilirsiniz.
Toplandıktan sonra inanılmaz derecede kırılgandırlar ve dikkatle işlenmeleri gerekir. Bu da çiftçilik sürecini daha karmaşık ve değerli hale getirir. Daha sonra tepecikler tepsilere yayılarak ve kömür ateşinde yavaş yavaş kurutularak daha tanıdık kurutulmuş safran formuna dönüştürülür. Bir sefer daha, aceleye getirilemeyen bu vakit alıcı süreç de maliyete katkıda bulunur.
Sahte safrana dikkat
Gerçek safranın piyasa fiyatı kilogram başına 4.000 ila 20.000 dolar ortasındadır. Bu yüzden sahtelerinin piyasada geziniyor olmasına şaşırmamak gerekir. Boyalı mısır püskülünden aspir, pancar lifi ve hatta yalnızca kırmızı kağıt kesimlerine kadar her şey safran olarak satılmaya çalışılırken, öğütülmüş safran çoklukla zerdeçal, ağaç kabuğu yahut kırmızı biberle karıştırılarak saflığı ve maliyeti düşürülür.
Gerçek, yüksek kaliteli safranın kilit özelliği aromasıdır. Bu, üretim süreci sırasında yüksek standartlarda tutulduğu ve ortalamanın altındaki tepeciklerin son baharata dönüştürülemeyeceği manasına gelir. Bu aromanın korunması da kolay değildir, münasebetiyle safranın raf ömrü kısadır ve uygun halde saklanması gerekir.
Tüm bunların sonunda, dünyanın en değerli baharatı epey çok istikametli ve etkileyici bir bitkisel eser olarak karşımıza çıkıyor. Yemeklere farklı bir aroma ve lezzet katan hafif tatlı, toprağımsı tadı nedeniyle aşçıların aradığı bir lezzettir. Ayrıyeten kullanım biçimine nazaran yiyeceklerin altın rengi kazanarak daha güzel görünmesini de sağlayabilir.