Bir astronot uzayda ölürse ne olur? NASA’nın yıllardır yanıtını aradığı bu soru, hem ölülere hürmet duyan hem de vücudu uzay aracından mümkün olan en kısa müddette çıkarmaya çalışan pratik bir prosedür gerektiren gerçek bir etik ve lojistik muamma. Ölmüş vücutlar yakın olmak isteyeceğiniz şeyler değil. Bir bakteri yuvasına dönüşüyorlar ve astronotların hayatını kaybeden arkadaşlarının vücutlarıyla birlikte yaşamak zorunda kalmaları epeyce büyük bir travma yaratabilir.
Bu noktada akla gelen birinci soru “Neden vücudu uzaya fırlatmıyorlar?” olabilir. Sonuçta, bilim kurgu sinema tarihi boyunca, hava kilidini açmak ve cesedi boşluğa bırakmak, başvurulan birinci prosedür olmuştur. Lakin uzay çöplerinin önlenmesi ve yörüngedeki başka uzay araçlarıyla muhtemel çarpışmaların önlenmesi dışında, BM yasası aslında cesetleri uzaya atmayı yasa dışı kılıyor.
Bu nedenle, NASA’nın yaratıcı olması gerekiyor. Kimi uygulanabilir fikirler üretmek için pek çok araştırma kümesi oluşturuldu ve vücutları uzaya bırakmanın farklı yollarını araştırdılar. Katılan kimi insanlara nazaran, birkaç sağlam fikir öne sürüldü, lakin göze çarpan bir fikir vardı – ve bu fikir epeyce enteresandı.
Ekolojik cenaze şirketi Promessa ile işbirliği içinde bir araştırma takımı “Body Back” fikrini önerdi. Öncelikle vücudun görüş alanından çıkarılması ve uzay aracı içindeki havayı kirletmesi engellenmeliydi. Bilim insanları bu maksatla bir Gore-Tex çantasına – temel uzay çağı bir ceset torbasına – konması ve mühürlenmesi gerektiğini önerdiler. Bu kısım o kadar yenilikçi değil, lakin ölen mürettebata hürmet ve hürmet gösterilmesine imkan tanıyor.
Lakin fikir, buradan sonra biraz tuhaflaşıyor. Body Back, Mars’a seyahat etme fikri ile bir arada geliştirildi, bu yüzden basitçe bedeni Dünya’ya geri göndermek mümkün değil. Ayrıyeten yakılamazlar da, alev ve basınçlı oksijenli ortamlar bir ortada bulunması istenen bir durum değil.
Bu yüzden takım Promession’a döndü. Promession metodu, bir cesedin dondurularak kurutulduğu ve daha sonra titreştirildiği, vücudu toz halinde parçaladığı ve şayet istenirse kalıntıları bir gübre formu olarak ekosisteme geri getirme potansiyeline sahip ekolojik bir gömme usulü. Promessa’nın kurucusu Susanne Wiigh-Mäsak tarafından geliştirildi ve Promessa tarafından şirketin tasfiye edildiği 2015 yılına kadar sunulmaya devam etti. Bu biçimde bir vücudu atomize etmenin mümkün olmadığını söyleyen eleştirmenler bu fikri şiddetle eleştirdi.
Yeniden de bu sistem NASA’nın ilgisini çekmekteydi (Promessa’ya göre) ve bu süreci uzayda gerçekleştirmenin bir yolunu buldular. Fikir, çantaya bir vücudu yerleştirmek ve ceset paketini uzayın dondurucu sıcaklıklarına maruz bırakmaktı. Gereğince donduğunda, ince bir tozdan diğer bir şey olmayana kadar robotik bir kol tarafından titreştirilmesi mümkün olacaktı. Daha sonra depolanabilir, mürettebat konuta geldiğinde sevdiklerine geri gönderilmeye hazır olabilir yahut gübre olarak kullanılabilirdi.
Bu fikir 2005 yılında geliştirildi, fakat Promessa’nın tasfiyesi ve NASA’nın bu teklife dair daha fazla bilgi vermemesiyle terk edilmiş üzere görünüyor
Özcesi hala, uzayda bir astronotun mevti durumunda ne yapılacağı konusu net değil. NASA’nın bu mevzu üzerinde hala çalıştığı da bir gerçek…