Percival Lowell hayatında pek çok yanılgı yaptı 19 yüzyılın inanılmaz varlıklı bıyığından asla vazgeçmeyen üç kesimli grup elbiseler giyen iş adamı ve seyahat müellifi Mars’la ilgili bir kitap okumuş ve gök bilimci olmaya karar vermişti Yıllarca birçok uçuk argümanda bulundu
İlk olarak Marslıların varlığından emindi ve onları bulduğunu sandı bulmamıştı
Mars’ı uzunluktan boya kat eden garip çizgiler tespit edilmişti Lowell bunların ölmekte olan bir uygarlığın kutuplardaki buzullardan su elde etmek için inşa ettiği kanallar olduğunu öne sürdü değildi
Tüm servetini yalnızca bu mevzuyu daha âlâ incelemek için bir gözlemevi kurmaya harcadı Sonuçta bu çizgilerin Mars’taki dağlar ve kraterlere düşük kaliteli teleskoplarla bakıldığında ortaya çıkan bir göz yanılsaması olduğu ortaya çıktı
Lowell Venüs’te de gezegenin merkezinden yayılan ince çizgiler gördüğünü sandı görmemişti
Yardımcıları bu çizgileri bulmaya çalıştılar fakat onları Lowell’dan diğer Ankara escort kimse göremiyordu
Bunların da kendi gözlerindeki iris katmanının teleskopa yansıyan gölgesi olduğu sanılıyor
Lowell en çok da güneş sistemindeki dokuzuncu gezegeni bulmayı istiyordu Güneşten en uzakta bulunan Uranüs ve Neptün’ün yörüngelerinin sistemsiz olmasına X gezegeni denilen bu hayali gezegenin neden olduğu düşünülüyordu
Varsaydığı bu gezegeni hiçbir vakit görmemesine karşın ömrünün son yıllarını onu aramakla geçirdi ve birkaç hudut krizinden sonra 61 yaşında hayata veda etti
Bilmiyordu ki o arayış 2021 yılında birkaç değişiklikle hala devam ediyor olacaktı
YANLIŞ İZLER
Ölüm de Lowell’ı dokuzuncu gezegeni aramaktan alıkoyamadı Vasiyetnamesinde bu maksatla kullanılması için bir milyon dolar bıraktı
Dul eşi Constance Lowell ile mahkemede verilen yasal uğraşa ayrılan kısa bir ortadan sonra gözlemevi gezegeni aramaya devam etti
14 yıl sonra 18 Şubat 1930’da genç bir gök bilimci yıldızlarla kaplı gökyüzü fotoğraflarına bakarken ortalarında bir nokta fark etti
X gezegeni sanılan Plüto’yu bulmuştu
Ama Plüto Lowell’ın aradığı dokuzuncu gezegen olamayacak kadar küçüktü Bir kez Neptün’ü ve Uranüs’ü çekecek kadar gücü yoktu
1989’da Voyager 2 uzay aracı Neptün’ün yakınından geçti ve gezegenin başlangıçta sanıldığından daha hafif olduğunu ortaya çıkardı
Bunu da dikkate alan bir NASA bilim insanı dış gezegenlerin yörüngelerinin baştan beri mantıklı olduğunu hesapladı
Lowell aslında hiçbir vakit gerek olmayan bir arayışı başlatmıştı
Gizli bir gezegen olduğu fikri tam ortadan kalkacakken bir yandan da tekrar bunu düşündürtecek çalışmalar yapılıyordu
Yıllardır azimle Neptün’ün ötesinde cisimler arayan iki gök bilimci 1992’de Kuiper Kuşağı’nı buldu
Neptün’ün yörüngesinin çabucak dışında donmuş cisimlerden oluşan bu halka güneş sistemindeki en büyük kümelerden biri
O kadar büyük ki içinde eni 100 kilometreden uzun yüzbinlerce cismin yanı sıra sayıları bir trilyona Ankara escort bayan ulaşabilecek kadar çok kuyruklu yıldız barındırıyor
Bilim insanları kısa müddet içinde Plüto’nun güneş sisteminin kenarındaki tek büyük cisim olmayacağını düşünmeye başladı
Plüto’nun yüzde 40’ı büyüklüğündeki Sedna’yı yarısı büyüklüğündeki Quaoar’ı ve neredeyse tıpkı uzunluktaki Eris’i buldular Gök bilimcilerin artık yeni bir tanımlamaya muhtaçlığı olduğu katiydi
2006’da Memleketler arası Astronomi Birliği keşfedilen bu öbür cisimlerle birlikte Plüto’nun statüsünü de cüce gezegen e indirdi
Kısaca Caltech olarak anılan California Teknoloji Enstitüsü’nden Eris’i keşfeden takıma başkanlık eden profesör Mike Brown bugün hala Plüto’yu öldüren adam olarak tanınıyor Dokuzuncu gezegen bir kere daha ortadan kalkmıştı
HAYALET İZ LER
Bu cisimlerin keşfi zımnî gezegen arayışlarında kıymetli bir ipucu ortaya çıkardı
Sedna’nın herkesin beklediği üzere hareket etmediği anlaşıldı Kuiper Jenerasyonu içinde Güneş’in etrafında elips bir yörünge izlemiyordu
Onun yerine güneş sisteminin merkezinden yaklaşık 11 milyar kilometre öteden 135 milyar kilometre ötesine savruluyordu
Yörüngesi öylesine dolambaçlıydı ki tamamlaması 11 bin yıl sürüyordu Sedna en son şimdiki pozisyonundayken beşerler daha tarımı yeni keşfetmişlerdi
Sanki öbür bir güç Sedna’yı tutup çeker üzereydi
Bu evrede güneş sistemine varlığı tekrar varsayıma dayanan bir gezegen eklendi
YENİ VARSAYIM
Plüto’yu öldüren adam olarak ün yapan Mike Brown 2016’da Caltech’den meslektaşı Konstantin Batygin ile birlikte bir makale yazarak Dünya’dan beş on kat büyük dev bir gezegen olduğu varsayımını ortaya attı
İki bilim beşerinin varsayımı Sedna ile altı cismin daha birebir tarafa çekiliyor olmasına dayalıydı
Bunların hepsi de kendi eksenleri üzerinde birebir tarafa tıpkı derecede eğilmişlerdi ve bu türlü bir şeyin tesadüf yapıtı olma ihtimali yalnızca yüzde 0 007’ydi
Batygin Bu çok dikkat cazipti Zira bu türlü bir küme yeteri kadar uzun mühlet beklese gezegenlerin çekim Escort Ankara gücüne maruz kaldığı için dağılırdı diyor
Brown ile Batygin bunun dokuzuncu gezegenin çekim gücüyle etrafındaki gezegenlerin yörüngesini bozarak güneş sisteminin dış kenarlarına izini bırakmış olmasından kaynaklanabileceğini düşündüler
Birkaç yıl sonra bu tuhaf yörüngeye ve eksen açısına sahip cisimlerin sayısı da arttı Batygin şimdi bu türlü yaklaşık 19 cisim var diyor
TEORİLER HAKİKAT MU
Kimse varolduğu düşünülen gezegeni görmedi lakin hakkında birçok teori üretildi
Kuiper Jenerasyonu ötesindeki öbür cisimler üzere yeni dokuzuncu gezegenin yörüngesi o kadar çarpık olmalıydı ki ulaşabileceği en uzak noktanın en yakın noktadan iki kat fazla olması bekleniyordu Bir öteki deyişle 90 milyar kilometre ile 45 milyar kilometre olabilirdi bu uzaklıklar
Bilim insanları ayrıyeten dokuzuncu gezegenin buzla kaplı olduğunu Uranüs ya da Neptün üzere katı bir çekirdeği bulunduğunu varsayım ettiler
Tabii bir de dokuzuncu gezegenin nereden geldiği sorusu vardı Şimdiye kadar buna cevaben üç fikir ortaya atıldı
Birincisi şu anda bulunduğu yerde oluşmuş olması Batygin bunu pek mümkün görmüyor zira bunun için güneş sisteminin erken evrelerde bu aralıklara kadar uzanmış olması gerekiyor
İkinci teori uzun vakit evvel Güneş hala doğduğu yıldız kümesindeyken öbür bir yıldızın etrafındaki cismi çekmesi o cismin de dokuzuncu gezegen olması ihtimaline dayalı
Batygin’e nazaran bu mümkünlük da fazla güçlü değil zira bu biçimde çekilen bir gezegen bir öteki yıldızla karşılaşınca kaybedilirdi yani istatistiksel olarak pek mümkün değil diyor
Bir de Batygin’in favorisi olan teori var Bu senaryoda dokuzuncu gezegenin güneş sisteminin erken evrelerinde gaz ve toz bulutundan gezegenler oluşurken Güneş’e çok daha yakın bir alanda ortaya çıktığı düşünülüyor
Batygin bir müddet dev gezegen oluşum bölgesinin etrafında asılı kalan dokuzuncu gezegenin yörüngesinin daha sonra Ankara bayan escort etrafından geçen yıldızlar tarafından değiştirilmiş olabileceğini söylüyor
NEREDE O VAKİT
Peki dokuzuncu gezegen varsa neden kimse göremedi
Batygin Mike ile birlikte teleskopla aramaya başlayana kadar dokuzuncu gezegeni bulmanın bu kadar güç olacağını bilmiyordum diyor
Gök bilimciler genelde tek bir cismi değil belli bir gezegen tipi üzere kümeleri arıyor
Yeterince geniş bir alan araştırılırsa nadiren olsa bile bir şeyler bulmak mümkün Fakat dokuzuncu gezegen üzere muhakkak bir objeyi aramak çok daha farklı bir iş
Batygin Gezegen gökyüzünün sırf ufacık bir bölümünde diyor
Batygin’e nazaran şu anda dokuzuncu gezegeni bulmak için en yeterli seçenek Subaru Teleskopu lakin bunun için de teleskopu daha sık kullanma imkanı elde etmesi gerek
Hawaii’deki hareketsiz bir yanardağ olan Maunakea’nın doruğunda bulunan 8 2 metrelik dev Subaru Teleskopu uzaktaki gök cisimlerinin zayıf ışığını bile yakalayabiliyor
Bu da ülkü zira gizemli dokuzuncu gezegen çok uzakta olacağından Güneş’ten fazla ışık alıp yansıtması pek mümkün değil
Batygin Kullanabileceğimiz tek bir aygıt var ve onu da fakat yılda tahminen üç gece ele geçirebiliyoruz diyor ve ekliyor
İşin âlâ tarafı Vera Rubin teleskopu yakında devreye girecek ve muhtemelen bu gezegen bulunacak
Şu anda Şili’de üretim kademesinde olan yeni jenerasyon teleskop Vera Rubin teleskopu gökyüzünü sistematik olarak tarayacak ve birkaç gecede bir mevcut imajın tamamını fotoğraflayarak incelenmesine imkan tanıyacak
İLGİNÇ BİR OLASILIK
Bununla birlikte gezegenin asla bu formda bulunmayacağına dair neredeyse çok tuhaf bir senaryo daha var sonuçta bu bir gezegen değil kara delik olabilir deniyor
Bu fikri birinci ortaya atanlar Torino Üniversitesi’nden araştırmacı Jakub Scholtz ile Chicago’daki Illinois Üniversitesi’nde fizik profesörü olan James Unwin
Unwin Bir objenin varlığına dair tüm ispatlar yerçekimi Escort bayan Ankara ile ilgilidir diyor ve gezegenlerin güçlü bir yerçekimi kuvveti olduğunu lakin çekim gücü olan daha egzotik öteki şeyler de bulunabileceğini söylüyor
Buna nazaran dokuzuncu gezegen yerine son derece ağır küçük bir karanlık husus alanı yahut ilkel kara delikler olabilir
Karanlık unsur varlığı yalnız öbür unsurlar üzerindeki çekim tesiri ile belirlenebilen unsurlara deniyor İlkel kara delikler ise Büyük Patlama’dan sonra ortaya çıkan görece küçük kara delikler
Kara delikler kozmostaki en ağır objeler ortasında yer aldığından Unwin bunların güneş sisteminin dış uçlarındaki cisimlerin yörüngelerini çarpıtıyor olabileceğini belirtiyor
En âlâ bilinen kara delikler Güneş’in kütlesinin en az üç katı olan ve sönmekte olan yıldızların çökmesiyle oluşan yıldız kara delikleri ya da Güneş’in kütlesinin milyonlarca yahut milyarlarca katı olan süper kara delikler
İlkel kara delikler ise farklı Hiç gözlemlenmediler lakin Büyük Patlama’nın birinci saniyesinde oluşan sıcak güç ve bulanık unsurlardan kaynaklandıkları düşünülüyor
Unwin ve Scholtz ilkel kara delikler değerli ölçüde daha küçük olduğu için dokuzuncu gezegen yerine bu türlü bir kara delik olabileceğini söylüyorlar
Böyle bir kara delik nasıl görünürdü Endişelenmeli miyiz Ve bu bir gezegen keşfetmekten daha heyecan verici olabilir mi
İlkel kara delikler bile hiçbir ışığı geçirmeyecek kadar ağır Bu nedenle mevcut teleskoplarla görülemiyor
Doğrudan bakınca varlığına işaret eden tek ipucu gece gökyüzündeki yıldızların ortasında küçük bir boşluk olabilir Kütlesi Dünya’dan on kat fazla bile olsa yalnızca bir portakal büyüklüğünde görülebilir
Unwin soğuk bir gezegen yerine kapalı bir kara delik keşfedilirse paniğe gerek olmayacağını söylüyor
Galaksimizin merkezinde üstün kütleli bir kara delik var diyor ve ekliyor
Ancak güneş sistemimizin bu deliğe düşeceğinden endişelenmiyoruz zira etrafında nizamlı bir yörüngedeyiz
İlkel bir kara Bayan escort Ankara delik önüne çıkan her şeyi içine çekse de yanına yaklaşmayan Dünya için bu türlü bir tehlike yok
Unwin Elektrikli süpürge üzere değil diyor Unwin’e nazaran keşfedilmemiş bir kara delik ya da kapalı bir gezegen bulunması ortasında Dünya açısından pek bir fark yok
Eğer bir ilkel kara delik bulunursa astrofizikçilere daha evvel hiç bulunmayan bu delikleri yakından inceleme imkanı tanıyabilir
Batygin uzun müddettir aranan dokuzuncu gezegenin kara delik olabileceği varsayımı için Gezegen bilimi profesörü olduğum için tahminen taraflı düşünüyorum lakin gezegenler daha yaygın diyor
Günümüzdeki bilim insanlarının çalışmalarının Lowell’ınkinden daha başarılı olup olmayacağını vakit gösterecek
Ancak yeniden de efsanevi dokuzuncu gezegeni ararken yapılan çalışmalar daha şimdiden güneş sistemi ile ilgili birçok kanıyı değiştirdi Kim bilir bu arayış sona ermeden daha neler bulunacak