2021 prestijiyle Amerikalı James Lovell, Fred Haise ve John Swigert, Apollo 13 misyonu sırasında Dünya’dan en uzağa seyahat eden üç kişi olarak biliniyor. Ay’ın gerisinden uçtuklarında, Dünya yüzeyinden 400.171 kilometre uzaktaydılar. Işığın bu arayı kat etmesi 1.335 saniye sürüyor.
Birçoğumuz muhakkak yıldızlara gitmeyi yahut en azından güneş sistemini keşfetmeyi hayal etmişizdir. Bunu inançlı bir halde yapmanın fizibilitesine hala ulaşılabilir değil, fakat muhakkak kendi gezegenimizin konforundan ve güvenliğinden uzaklaşmaya hakikat ilerliyoruz.
Şimdiye dek ulaşamadığımız başka gezegenlere ulaşabilir miyiz? Muhtemelen evet. Pekala ya başka yıldızlar? Tahminen bir gün… Pekala ya kozmosun sonu? Dünya’dan ne kadar uzağa gidebiliriz? Aslında rastgele bir bilim kurgu tahlili gerektirmeyen bir yol var (ya da en azından bildiğimiz fiziğin ötesinde bir bilgi gerektirmeyen bir yol.)
Uzayın derinliklerine inmemiz için gereksinim duyduğumuz teknolojilere bakalım.
Ay, Mars ve ötesi…
Gayemiz güneş sistemini keşfetmekse, esasen bu maksat için çok sayıda teknolojiye sahibiz. Halihazırda kullanımda olan güçlü roketler mevcut ve mürettebatlı araçlar insanları Ay’a ve ötesine taşımak için tasarlanıyor, lakin giderilmesi gereken pek çok telaş de bulunuyor.
Dünya’dan ne kadar uzaklaşırsak, aldığımız kozmik radyasyon dozu da o kadar artıyor. Gezegenimizin güçlü manyetik alanı bizleri bu radyasyonun kıymetli bir kısmından koruyor. Uzayın derinliklerine gittiğinizde ise bu muhafazanın yerini öteki bir şeyin alması gerekiyor. Aslında araştırmacıların bu hususta da test ettikleri bir tahlil bulunuyor. Çernobil’de keşfedilen mantarlar radyasyonda hayatta kalıyor ve bu canlılar, bir gün uzay araçları ve insan habitatlarında canlı bir muhafaza sistemi olarak kullanılabilir.
Seyahatler da yıllarca olmasa da en azından aylarca sürecek ve tek istikamet seyahatler hakkında söylenen pek çok şey bulunuyor. Genel olarak, güneş sistemindeki başka her yer, bizi kolay kolay öldürebilecek son derece tehlikeli birer ortam. Buralara ulaşabilirsek de, bu orada başarılı bir formda hayatta kalabileceğimiz manasına gelmiyor. Ve tıbbi müdahalelerin birçoklarının uzayda gerçekleştirilmesinin son derece güç olabileceğini unutmayın.
Yakınlarda bir yerlerde uzaylı ömrünün var olma mümkünlüğü da bulunuyor ve bu yüzden oradaki varlığımızın Dünya’nın ötesinde yaşayan potansiyel organizmaları nasıl tehlikeye atabileceğini göz önünde bulundurmamız gerekiyor.
“Yerel” uzay seyahatinin tüm zorluklarının çözülebileceğini düşünüyorsanız (şimdilik çözebileceklerine inanalım), tahminen de dikkatinizi yıldızlara çevirmek istersiniz. İnsanlık öbür bir yıldız sistemine seyahat edebilir mi?
Yıldızlara Gerçek…
İnsanlık, tahminen. Tek bir insan, pek mümkün değil. Örneğin Güneş’e en yakın yıldız olan Proxima Centauri‘ye bakalım. Işık suratında oraya ulaşmak dört yıldan biraz daha uzun sürer. Şimdiye kadarki en süratli uzay aracının suratında seyahat ediyor olsaydık (Güneş’e en yakın yaklaşımı sırasında NASA’nın Parker Solar Probe) oraya ulaşmak neredeyse 8.400 yıl alacaktır. Ve bu mühlet, aracı durdurmak için yahut gerekli olabilecek öteki yavaşlamaları hesaba katmıyor.
Ayrıyeten bu yıldıza robotik keşifler göndermek için teklifler de bulunuyor. Minyatür araçlar oraya yalnızca onlarca yıl içerisinde ulaşabilir ve daha büyük nükleer güçlü araçlar bu seyahati birkaç yüz yıl içinde tamamlayabilir. Bu olasılıklar epeyce heyecan verici olsalar da, beşerler için pek uygun değiller. İnsanların bu seyahati mümkün olsa bile, bu mühlet hala insan ömrünün ötesinde.
Bu sorun için bir tahlil, nesilden nesle geçecek bir gemi olabilir. Birinci jenerasyon gezegenimizi terk edecek ve onların torunları yıldıza ulaşacaktır. Açıkçası, bu seyahate birinin neden başlayacağını sorgulamakta da yarar olabilir. Fakat buradaki asıl kıymetli olan mevzu, ortada kalan kuşakların, bu yıldızlararası orta çocukların içinde olabileceği etik ve ruhsal durumu incelemektir. Asla görmeyecekleri bir şeye hakikat ilerlemeye devam etmekle ilgilenirler mi?
Işık Suratına Yaklaşmak…
Bu süreci daha da hızlandırabilir miyiz? Ve yakındaki galaksilere ve ötesine de ulaşabilir miyiz? En azından prensipte, bu sorunun yanıtı evet oluyor. Gereksiniminiz olan şey, nispi bir roket. Bu, bir avuç insanın inanılmaz aralar kat etmesine müsaade verecektir ve şu anki fizik anlayışımızın ötesinde bir şey gerektirmez.
- Işık Suratında Yeni Rekor Kırıldı (Gibi…)
Saniyede yaklaşık 9,81 metre kare ivme ile hızlanan bir rokete muhtaçlığımız var. Bu, ortalamada Dünya’nın olağan kütle çekişi, yani uzay aracındaki beşerler, gezegenimizin yüzeyinde duruyormuş üzere hissedecekler. Bu türlü bir hızlanma, uzay aracını süratle nispi sürate getirir ve bu noktada çok yararlı bir olay meydana gelir: Vakit genişlemesi.
Işık suratına yaklaştıkça uzay aracında vaktin geçişi yavaşlayacaktır. Bu garip fizik tuhaflığı, ikiz paradoksu ile tanınan hale geldi ve bu izafî rokette, uçup giden ve yaşlanmayan ikiz sizsiniz.
Dışarıdaki saat hala işliyor olacaktır. Yani, Proxima Centauri’ye 4,3 yılda ulaşabilirsiniz, lakin araç üzerinde bu müddet 3,6 yıl üzere hissedilecektir. Bunun yerine Vega’ya (27 ışıkyılı uzaklıkta) gitmek isteseydiniz, 6,6 yıl üzere hissederdiniz. Ne kadar uzağa giderseniz ışık suratına o kadar yaklaşırsınız ve vakit o kadar yavaş geçer.
Böylelikle, Samanyolu’nun merkezine 20 yılda yahut iki milyon ışıkyılı uzaklıkta bulunan Andromeda Galaksisine yalnızca 28 yılda ulaşabilirsiniz. Olağan ki bu sırada Dünya’da iki milyon yıl geçecektir.
Cihanın Hududuna Seyahat…
Pekala ne kadar ileri gidebileceğimizin bir hududu var mı? Evet. Cihan genişliyor ve bu genişleme hızlanıyor. Galaksiler ortasındaki boşluk (çok yakın olmadıkları sürece) her saniye genişler ve genişler. Ve cihandaki iki şey ortası uzaklık ne kadar fazlaysa, birbirlerinden o kadar çabuk uzaklaşıyor üzere görünüyorlar.
Gökyüzünde gördüğümüz, artık ulaşamadığımız galaksiler var zira bunu yapmanın tek yolu, cihanın hızlandırılmış genişlemesini telafi etmek için ışık suratından daha süratli hareket etmektir. Bu hudut, kozmolojik ufuk olarak isimlendirilir ve kesin boyutu, kainatı tanımlamak için yanlışsız kozmolojik formüle bağlıdır… ki bu şu anda devam etmekte olan bir hesaplamadır.
Yeniden de onlarca yıl içinde bu sona ulaşmak mümkün olabilir. Kainatta boş, soğuk ve işaretsiz bir hudut. Öyleyse neden bu türlü bir roketimiz yok? Bunun nedeni yakıt. Böylesine sabit bir ivmeyi sürdürmek büyük ölçüde yakıt gerektirir. Son derece verimli bir yansıyı bile düşünseniz (ki bu bizim sahip olmadığımız bir teknoloji), yanınızda çok fazla yakıt taşımanız gerekir. Gezegen büyüklüğünde bir yakıt tankı üzere.
Velhasıl, şu anda anladığımız haliyle uzay seyahati hayli karmaşık bir sistemdir. Teknik, fizikî, fizyolojik, ruhsal yahut etik olsun, çözmemiz gereken çok sayıda zorluk bulunuyor. Bu meselelere nasıl yaklaştığımız ise en değerli farkları yaratabilir…