Metaverse, insanların 3B özelleştirilmiş avatarları kullanarak birlikte yaşayabileceği, sürükleyici, toplu ve hiper gerçekçi bir sanal ortamı isimlendirmek için kullanılan isimdir.
Terimi çevreleyen karışıklığın ortasında, Facebook Inc. Ekim 2021’de kuruluşun ismini Meta olarak değiştireceğini duyurdu.
Facebook’un metaverse kontağı eski ve ticari ilgi yeni bir şey değil. 2014 yılında küme, hala üretim etabında olan bu yeni gerçekliğe erişmek için gerekli olan sanal gerçeklik kulaklıklarını ve ekipmanlarını yapan bir şirket olan Oculus’u satın aldı.
Buradaki fikir, metaverinin kendine ilişkin bir sanal iktisada sahip olması ve insanların çalışabilmesi, konut alabilmesi, kıyafet alabilmesi, partilere gidebilmesi, toplantılar yapabilmesi ve aslında çevrim içi bir hayata sahip olması. Blok zinciri ve üzerinde çalışan teknolojiler bu yeni gerçeklik için çok değerlidir.
Blockchain, metaverse iktisadının temeli olabilir. 2008’in sonunda Bitcoin ile doğan bu teknoloji, üçüncü bir şahsa muhtaçlık duymadan değişmez kayıtların oluşturulmasını sağlar.
Metaverse Mimarlığı
Şirketler, insanları metaverse’in kendi köşelerine çekecek platformlar oluşturmak için yarıştıkça sanal ortamlar daha yaygın ve daha karmaşık hale geliyor. Spatial.io, Microsoft Mesh ve Facebook’un Horizon Worlds üzere platformları için metaverse, avatarların parlak çağdaş ortamlarda yahut doğaüstü müsabaka görünümlerinde buluşabileceği iş yahut hayatın bir uzantısı üzere geliyor.
Bu ortada, The Sims, Minecraft, Second Life ve Roblox üzere mega platformlar, oyuncuların kendi yapılarını inşa etmelerine ve daima genişleyen bu görüntüleri keşfetmelerine müsaade vererek, yıllardır geniş ve sürükleyici sanal dünyalar inşa ediyor.
Gelecekte, beşerler tek bir metaverse deneyimlemeyecek; bunun yerine, hepsi bir dijital uzay halısında birbirine bağlanma yeteneğine sahip ve tümü meta-ekonomilerine güç veren blok zinciri ve platform üstü para üniteleri tarafından desteklenen, birlikte çalışabilir birden fazla metaverse’de gezinecekler.
Yüzyıllar boyunca mimarlar, mühendisler ve inşaatçılar yapılı etrafın formunu büyük ölçüde dikte ettiler. Fizikî dünyanın karmaşıklığı, düzenlemeler, bölgelere ayırma, akreditasyonlar ve en güzel uygulamalar üzere tedbirler gerektirir. Herkesin bir gökdelen inşa edememesinin güzel nedenleri de var.
Öte yandan metaverse, çoklukla yapılı etrafın toplu olarak tekrar anlatılması olarak düşünülür. Çoklukla, öncü bir ruha ve biraz kriptografiye sahip herkesin kendi bayrağını dikebileceği ve istedikleri üzere sanal dünyadan kendi dilimini oluşturabileceği Yırtıcı Batı ile karşılaştırılır.
Gerçek, elbette, bundan daha az eşitlikçidir. Metaverse giderek fizikî dünyada gayrimenkulü denetim eden tıpkı güçler aracılık ediyor. Aslında, spekülatif kripto para yatırımcıları ve emlak şirketleri, sanal alanın bir kısmının binlerce dolar pahasında olabileceği metaverse’de geniş “arazi” alanlarını satın alıyor.
Metaverse’deki en büyük platformlardan biri olan Decentraland’da, oyunun en ağır sanal bölgelerinde arazi fiyatı 10.000 doların üzerine çıktı.
Sanal binalar inşa etmek için sanal arazi ve kimileri alışkın olduğumuzdan epey farklı, kanunsuz ve yapan pürüzler olmadan.
Engellerin Sonu
Metaverse’de yerçekimi yoktur ve materyal kısıtlamaları yoktur. Müşteriler için kimi sanal projeler üzerinde çalışan Bjarke Ingels Group’un (BIG) yöneticisi Leon Rost, bu ortada yapı, değerlilik ve maliyet üzere şeyler boşa gidiyor” diyor. Bu stilistik kısıtlama eksikliği, yerin ne olabileceğine dair resmi hudutları zorlamakla ilgilenen mimarları cezbetmiştir. BIG, insanların fütüristik odalarda gerçek vakitli olarak 3D işlemeleri ve bilgi görselleştirmelerini gösteren holografik tablolarla işbirliği yapabilecekleri SpaceForm isimli sanal bir toplantı platformu geliştirmek için UNStudio ile paydaşlık kurdu.
Genellikle bu alanlar, resmi tasarım tecrübesi olmayan kullanıcılar yahut geliştiriciler tarafından tasarlanır ve kodlanır. Bu, kimi mimarlar için varoluşsal bir tehdit üzere görünebilir, fakat uzmanlar bu alanı tasarım sürecine kimlerin katılabileceğini ve katılması gerektiğini sorgulamak için bir fırsat olarak görüyor.
Bazı mimarlar yeni fırsatları fark etti ve tasarım hudutlarını sanal dünyaya genişletti. Zaha Hadid Architects, Arka Basel Miami’de mimari ve toplumsal etkileşimi metaverse’de araştıran sanal bir sanat galerisi olan “NFTism”i sundu.
Müşteri İnversiyonu
Müşterileri ve projeleri cezbetmek kelam konusu olduğunda, metaverse gerçek dünyanın tıpkı çalışma stiliyle çalışır mı?
Gerçek dünyada, mimarlar ve dizayncılar, ofislerini kurmak için müşterilere gereksinim duyarlar. Mimarların vakitlerinin birçoklarını bina tasarlamaya harcaması mantıklı görünüyor, fakat pratikte bir mimarın eforlarının birçok daha fazla müşteri ve proje bulmaya yöneliktir.
Metaverse’de yaratıcı iktisat, cinsiyet, ırk, cinsel yönelim ne olursa olsun, ortaya çıkan ve/veya gereğince temsil edilmeyen dizayncılar için eşit ve bol fırsatları garanti edebilir. Markalar ve arazi sahipleri için sanal tecrübeler geliştirmek isterseniz komite bile kazanabilirsiniz. Kullanıcılar sahip olurlar ve böylelikle müşteri edinme maliyetlerini neredeyse sıfıra düşürürler.
Her tasarım yarışı için sırf bir kazanan dizaynımız olabilir. Her tasarımcının sabit disklerinde uyuyan olağanüstü dizaynları vardır. Bir “inşa edilmemiş mimari” standına mesken sahipliği yapmanın yanı sıra, yaratıcılığınızı dünyayla paylaşmak için metaverse’de onu canlandırabilirsiniz.
Her niş toplulukta kendi kümesini bulabilir, kendi endüstriyel zincirini oluşturabilir ve onunla özdeşleşen kullanıcıları bulabilir.
Metaverse ve Tasarım
Peki ya tasarım dünyasında?
Bu yılın başlarında, aydınlatma tasarımı ve teknolojisi şirketi Nemo, NFT dünyasını kıran “ilk” tasarım şirketi olduğunu duyurdu.
Bunu dijital bir iç mimar olan Luca Baldocchi’nin koleksiyonuyla yaptı. Baldocchi, markanın ikonik fizikî aydınlatma tahlillerinden kimilerini “metafiziksel yönde” yine yorumlamak için Nemo ile birlikte çalıştı.
Nemo’nun klasikleri gerçeküstü ortamlara yerleştirildi ve kaçınılmaz olarak yeni bir konuşma gücü kazandı.
Metaverse ve Taşıma
Ulaşım kozmosu bile, seyahat durumunda olduğu üzere, bu yeni bağlantı, hayat ve çalışma biçiminin gelişinden etkilenebilir.
Çevrimiçi işbirliği araçlarının yörüngesi sayesinde artık şehirlerarası iş seyahati için uzun vadeli bir gelecek yok. Hasebiyle gelecekteki bir uçakta bulunan herkes, cümbüş emelli seyahat edenlerin yaptığını yapan bir çeşit cümbüş yolcusu olacaktır.
Tüm gezginler cümbüş gayeli seyahat edenler olacağından, havaalanlarının ve uçakların, tren ve demiryolu terminallerinin, istasyonların ve kapsüllerin ve öbür ulaşım altyapısının ve araçlarının görünümü buna nazaran değişecektir.
Metaverse’de devam eden bu kadar çok çalışma ile, başlangıçta insanların bedenlerini merkezi kent merkezlerine ve kent merkezlerinden varsayım edilebilir sabah ve gece ritimlerinde yönlendirmek için tasarlanmış metrolar ve hafif raylı sistem üzere toplu taşıma sistemleri, uygunluk ve finansman için gayret edecek.
Bu, bu sistemlerin büsbütün ortadan kalkacağı manasına gelmez. Bunun yerine, metaverse’in kendisi, kullanımının dönüştürülmesine yardımcı olacaktır. Bunun nedeni, metaverse’in, havaalanları ve otoyollar üzere nitekim büyük şeylerden otobüs duraklarına ve bisiklet park yerlerine kadar ulaşım altyapısı da dahil olmak üzere fizikî olarak deneyimlediğimiz şeylerin yüksek kaliteli dijital ikizlerini oluşturmayı ve akabinde bunları dijital olarak yönetmeyi içermesidir.
Bu, en azından teoride, her türlü yeni verimliliği yaratacaktır. Bu verimliliklerle, muhtemelen daha az altyapıya gereksinimimiz olacak, bu da o kadar çok altyapı inşa etmemize ve sürdürmemize gerek olmayacağı manasına geliyor.
Bu sonuçların şimdi hayal bile edemediğimiz alanlara nasıl ulaşacağı konusunda hala sorgulanacak, anlaşılacak ve çalışılacak çok şey var.