İnsanlığın eski düşmanı tüberküloz (TB), bir sefer daha en ölümcül bulaşıcı hastalık unvanını kazanmayı başardı. Kar hedefi gütmeyen kuruluş TB Alliance’ın lideri Dr. Mel Spigelman, AFP ile yaptığı görüşmede, dünyanın COVID-19 ile meşgul olması nedeniyle TB’yi yenme çabasının son birkaç yılda kıymetli ölçüde yavaşladığını söyledi.
Spigelman, “dürüst olmak gerekirse, tüberküloz konusunda süratli yol alma sürecimizi bilakis döndürdük” dedi ve ekledi: “Büyük bir gerileme oldu.“
Spigelman ayrıyeten, “COVID tarafından esasen aşınmış olan kaydedilen ilerlemenin daha da aşınabileceğinden çok endişeliyim” cümlesini kurdu.
Dünya Sıhhat Örgütü’ne (WHO) nazaran, her yıl 1,5 milyona kadar insan TB sebebiyle hayatını kaybediyor. Tüm TB hadiselerinin yaklaşık yarısı sekiz ülkede bulunuyor: Bangladeş, Çin, Hindistan, Endonezya, Nijerya, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika.
Karşılaştırma için belirtmek gerekirse, 24 Ekim 2022 itibariyle Johns Hopkins Üniversitesi panosuna nazaran COVID-19 üç yıldan kısa bir müddette 6,5 milyondan fazla insanı öldürdü. Artık COVID-19’un vefat oranının her gün yaklaşık 1.449 mevte düşmesi ile bir arada, her gün 4.000’den fazla kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan tüberküloz, bir defa daha en büyük bulaşıcı vefat nedeni olarak kabul edilmeye başlandı.
2020’de TB programlarının yaklaşık yüzde 80’i hizmetlerde kesinti olduğunu bildirdi. COVID-19 salgını laboratuvar testlerini, tedavileri ve raporlama hizmetlerini etkiledi. Misal sıkıntılar sıtma ve HIV tedbire programlarında da rapor edildi. Bu yavaşlamanın ölümcül TB hadiselerinin sayısına nasıl yansıyacağı belirli değil, lakin duruma yardımcı olmayacağı kesin.
Tüberküloz (TB) nedir?
Tüberküloz, bedenin öteki kısımlarını da etkileyebilmesine karşın, tipik olarak akciğerleri etkileyen bakteriler tarafından yayılan bulaşıcı bir hastalıktır. İnce hastalık yahut verem diye de bilinen tüberküloz, tipik olarak uzun müddetli öksürük, göğüs ağrısı, ateş, titreme, gece terlemeleri, iştahsızlık, kilo kaybı ve yorgunluk ile sonuçlanıyor.
Hastalık, yüksek vefat oranına karşın, tipik olarak 6 aylık dört antibiyotik tedavisi ile eksiksiz formda önlenebilir. Lakin ilaca dirençli tüberküloz da giderek artan bir sorun haline geliyor. Her yıl TB olaylarının yaklaşık yüzde beşinin yaygın olarak reçete edilen antibiyotiklere dirençli olduğuna inanılıyor.
Daha da berbatı, TB tedavisinde gerçek bir gelişme eksikliği var. Spigelman, bu sakinliğin en önemli nedenlerinden birinin, tüberkülozun ağır olarak Güney Yarımküreyi etkileyen “yoksulların hastalığı” olduğu inancına bağlıyor: “Dünya’nın dört bir yanındaki varlıklı beşerler buna yakalansaydı, bence çok farklı bir reaksiyon görürdük.“