Euro dolar paritesi 2002 yılından beri birinci kere bu kadar düşük düzeylere indi
Her ne Escort Bayan kadar parite yılbaşından bugüne kadarki devrin ortalamasında 1 0895 seviyesinde oluşmuşsa da son günlerde iki para neredeyse 1 e 1 seviyesine gelmiş durumda
Dünya müellifi Alattin Aktaş bugünkü Başımıza bir Bayan escort de parite belası çıktı yazısında bu durumu evvelce dolar kazanıp TL harcıyorken artık TL kazanıp dolar harcamaya benzetirken Türkiye’nin döviz gelirinin birçoklarının Euro cinsinden fakat masrafının yük dolar cinsinden olduğunu Escort aktardı
Dolayısıyla giderek kıymet yitiren bir para cinsinden gelir elde ediyor öte yandan kıymet kazanan bir parayla harcama yapmak durumunda kalıyoruz diyen Aktaş bu durumu Türkiye’yi dış borç dış ticaret ve turizm tarafından olumsuz etkileyeceğini şöyle anlattı
TEMEL OLARAK 3 İSTİKAMETTEN ETKİLEYECEK
Dolarla euronun eşitlenmesi Türkiye yi temel olarak üç istikametten etkileyecek
Birincisi dış ticaret İhracatta dolar ve euronun hissesi neredeyse eşit Lakin ithalatta istikrar tümüyle dolar lehine Doların ithalattaki hissesi bilhassa bu yıl çok arttı ve birinci beş aylık bilgilere nazaran yüzde 71 e ulaştı Bu artışta güç ithalatındaki büyüme tesirli oldu
Doların dış ticaretteki tartısını şu örnek çok çarpıcı bir şeklide ortaya koyuyor
Bu yılın birinci beş ayında dolar cinsi ithalat 103 8 milyar dolar Beş aydaki toplam ihracat ise 102 5 milyar dolar Toplam ihracatımız sadece dolar cinsi ithalatı bile karşılayamıyor
Dolayısıyla dış ticaret istikametiyle kıymetli bir dezavantaj kelam konusu
İkincisi turizm Bu yılki turizm geliri 25 milyar dolar civarında bekleniyor Her ne kadar resmi ağızlar gelirin 30 milyarı bulabileceğini söylüyorsa da daha gerçekçi yaklaşanlar 25 milyar doların bile uygun bir seviye olacağını söz ediyor
Gelir ne kadar olursa olsun döviz kompozisyonu çabucak hemen birebir seviyede oluşuyor Türkiye nin turizm gelirinde tartı çok baskın halde euroya dönmüş durumda Turizm gelirinin yüzde 70 kadarı euro cinsinden Yüzde 30 un kıymetli bir kısmı dolar küçük oranlarda da diğer dövizler var
Üçüncüsü dış borç Yılın birinci çeyreğindeki stok bilgilere nazaran Türkiye’nin 132 1 milyar dolar kısa vadeli 319 1 milyar dolar da uzun vadeli olmak üzere toplam 451 2 milyar dolar dış borcu var
Kısa vadeli dış borcun yüzde 44 3 ü dolar yüzde 25 9 u euro cinsinden Uzun vadeli borçta dolar yükü çok daha bariz
Uzun vadelilerin yüzde 64 2 sini dolar cinsi yüzde 30 1 ini euro cinsi borçlar oluşturuyor
Toplam borçta ise dolar cinsi olanların hissesi yüzde 58 4 euro cinsi olanların hissesi yüzde 28 9 seviyesinde
UCUZLAYAN DÖVİZLE KAZAN DEĞERLİYLE HARCA
Sorun büyük sorun bu haliyle bile can sıkıcı üstelik daha da derinleşebilir
Giderek ucuzlayan dövizle kazanıp paha kazanan dövizle harcama yapmak durumundayız
Üstelik ucuzlayan euro cinsinden gelirimiz ile değerlenen dolar cinsinden sarfiyatımız meblağ olarak da birebir değil Bir de bu istikamet var Dış ticaretle ilgili örnekte olduğu üzere dolar cinsi ithalat toplam ihracattan bile fazla
SORUN DAHA DA BÜYÜYECEK
Tüm dünyada paha kazanma eğiliminde olan dolar giderek güçlenirken haliyle euro daha da gerileyebilir
Yıllardan beri euronun dolardan daha pahalı olmasının avantajını kullanan kullanması gereken Türkiye artık tam aykırısı bir tabloyla karşı karşıya
Üstelik bu durumla yüz yüze geldiğimiz şu periyotta bir dizi meselemiz aslında var
Döviz açığımız yani cari açığımız rekor kıra kıra artıyor Bu kış güç faturamız çok daha büyüyebilir ve bundan ötürü ithalat ve bağlı olarak cari açık daha da tırmanabilir Bu açığı veriyorsak doğal ki öncesinde bir halde finanse etmiş oluyoruz lakin bu finansmanın kalitesi giderek bozuluyor Ne direkt yatırım var ne portföy yatırımı Bulursak çok kıymetli borç buluyoruz ya da yama yapa yapa bir seviyede tutmaya çalıştığımız Merkez Bankası rezervinden yiyoruz