İster Gotham kentinin sokaklarında hatayla çaba etmek olsun, ister kayıp anahtarları bulmak olsun, yarasa gibisi sonar tekniklerinin hayatımızı kolaylaştırabileceği kesin. Neyse ki yeni bir araştırma, insanların geliştirilebilir ekolokasyon (echolocation – ses yankılarıyla yer belirleme) yeteneklerine sahip olduğunu öneriyor ve araştırmaya katılan bir kümenin yalnızca ses yardımı ile cisimleri tanımlayabildiği belirtiliyor.
Ekolokasyon sistemi, yarasalar ve yunuslar üzere hayvanlar tarafından yüksek frekanslı bir ses yayarak ve yankısını dinleyerek göremedikleri cisimlerin biçimlerini ve yerlerini bulmak için kullanılan bir teknik. Bu yetenek kimi cinslere avlanmada yardımcı olsa da, daha evvelki araştırma, görme engelli bireylerin alanları algılamak ve hareket yeteneklerini geliştirmek için bu usulü kullanabildiklerini önermekteydi.
Araştırmacılar, tecrübesiz şahısların de ekolokasyonu kullanıp kullanamayacaklarını belirlemek için, farklı geometrilere sahip iki adet 3D yazılmış silindirin ortasındaki farkı algılaması gereken, görebilen 15 kişiyi araştırmaya kattılar. Cisimlerin görüşlerinden çıkartılması sonrasında iştirakçilerin yüksek frekanslı bir ses çıkartan bir taşınabilir aygıtı kullanmaları, yankıyı dinlemeleri ve iki silindirden hangisinin gaye alındığını varsayım etmeleri istendi.
Aygıt, 41Hz’ye kadar çıkan tonlar kullanıyordu ve yarasalar tarafından ekolokasyon için kullanılan bu aralık, insanların duyamadığı kadar yüksek. Bu yüzden de amaç cisimlerden yansıyan sesi yakalaması ve tonun sekizde bir oranında alçaltılarak kulaklıklar aracılığıyla insanlara dinletilmesi için bir algılayıcı kuruldu.
PLOS ONE mecmuasında bulgularını bildiren araştırma yazıları, cisimlerin sabit durmak yerine dönüyor olmaları kaidesiyle iştirakçilerin hangi silindirin gaye alındığını başarılı bir biçimde belirleyebildiklerini açıkladı. Cisimlerden birinde, başkasına nazaran iki kat daha fazla konveks yüzey olduğu için dinleyiciler, cisim döndüğü sürece yansımaların yoğunluğu, perdesi ve kalitesi üzere özelliklerindeki değişiklikleri gözlemleyebilmekteydiler.
Lakin cisimler hareket etmediğinde iştirakçiler, yansımanın vakit içerisindeki değişimini gözlemleyemedikleri için cisimleri ayırt etmede zorlanmaktaydılar.
Araştırmanın sonucu olarak müellifler, “vakit içerisinde yansıma bilgisi değişimi” olduğu sürece insanların da yarasalar ve yunuslar üzere ekolokasyon yeteneğini kullanabileceğini önermekteler.