Kripto para ünitesine olan ilginin patlamasıyla birlikte, bu yeni para ünitelerinin yasal sonuçları ve onları yönlendiren teknolojiler konusunda artan bir netlik gereksinimi var. Dünyanın dört bir yanındaki düzenleyici kurumlar, vergi makamları ve merkez bankalarının tümü, dijital para ünitelerinin tabiatını ve manasını anlamak için çalışıyor. Bu ortada, ferdi yatırımcılar kendilerine yatırım yaparak büyük ölçüde para kazanabilirler, lakin kripto para alıp satarken muhakkak yasal riskler de üstlenirler.
Kripto para ünitesinin yasal statüsünün belirsizliğinin birden fazla, daha klasik para ünitesi ve ödeme sistemlerine nazaran yeniliğinden kaynaklanmaktadır.
Kripto para ünitelerinin düzenlenmesi bilinmeyen bir durumda. Akıllı kripto para yatırımcısı, kaideler belirsizliğini koruyor olsa da, varlıklarını yabancı varlık olarak bildirmeyi düşünmelidir. Kesin olan bir gerçek var: Kripto para ticaretinden elde edilen karlar, Türkiye’de sermaye yararı olarak vergilendirilebilir. Merkezi bir otoritenin olmaması, kripto para ünitesi sahipleri için yasal ve finansal bir risk olabilir.
Kripto Para Üniteleri ve Vergiler
Bir kripto para yatırımcısı için en kritik yasal konulardan biri, hükümet vergi makamlarının kripto para varlıklarını nasıl gördüğü ile ilgilidir. Aslında, görüşleri değişiyor ve kripto para yatırımcılarının son açıklamalarına göz kulak olmaları gerekiyor.
Sermaye Çıkarları ve Kripto Para Ünitesi
Türkiye’de kripto paraların vergilendirmesi ile ilgili çalışmalar devam etmekte. ABD’de ise IRS, kripto para ünitelerini para ünitelerinden fazla mülk olarak tanımladı. Bu, ferdi yatırımcıların, dijital paraları nereden satın aldıklarına bakılmaksızın, yıllık vergi beyannamelerinde kripto para ünitesi karlarını ve masraflarını raporlamaya gelince, sermaye çıkarları vergisi maddelerine tabi oldukları manasına gelir.
Üsttekilerin kripto para üniteleri alıp satan yatırımcılar için geçerli olduğunu unutmayın. Bir çalışansanız ve maaş olarak kripto para alıyorsanız, gelir olarak vergiye tabidir. Fiyat, ödeme sırasında kripto para ünitesinin dolar cinsinden pahasına dayanmaktadır.
Kripto Para ve Yabancı Banka Hesap Düzenlemeleri
Kripto para ticareti ekseriyetle kripto para ünitesini yabancı bir hesapta tutmayı içerir. Ocak 2022 itibariyle, federal yasalar yabancı kripto para hesabını bir cins “raporlanabilir hesap” olarak görmemektedir. Yani, kripto para hesap sahiplerinin yabancı hesaplarının açıklamalarını ABD Hazine Bakanlığı’nın bir kuruluşu olan Mali Cürümleri Uygulama Ağı’na (FinCEN) bildirmeleri gerekmemektedir. Türkiye’de ise hala şimdi bu türlü bir açıklama kelam konusu değil lakin çalışmalar devam etmekte.
Ekseriyetle Yabancı Banka Hesap Raporu için FBAR olarak isimlendirilen bu, FinCEN Form 114’tür ve değerli denizaşırı hesap sahipleri tarafından dosyalanmaktadır.
Kripto para cüzdanları bu ihtiyaca dahil değildir, fakat bu her an değişebilir. FinCEN, yabancı banka hesaplarına ait dosyalama gerekliliklerini kripto para ünitesi varlıklarını içerecek formda değiştirmeyi teklif etmeyi planlıyor.
Kripto Paraların Merkezsiz Tabiatı
Birçok dijital para ünitesinin en büyük avantajlarından biri de kişisel yatırımcı için potansiyel bir risk faktörüdür. Kripto para üniteleri tarifleri gereği merkezi değildir, yani fizikî bir varlıkları yoktur ve merkezi bir otorite tarafından desteklenmezler.
Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler, düzenleyici güçlerini çeşitli hallerde savunmak için devreye girerken, BTC ve onun üzere öbür dijital para üniteleri rastgele bir yargı yetkisine yahut kuruma bağlı değil.
Bu bir yandan yatırımcıları bu kurumlara borçlu olmaktan kurtarır. Öte yandan, bu durum yasal komplikasyonlara neden olabilir.
Merkezi Bir Otorite Olmadığında
Dijital para ünitelerinin kıymeti, büsbütün öbür sahiplerin ve yatırımcıların onlara atfettiği pahaya bağlıdır; bu, dijital yahut fiat tüm para üniteleri için geçerlidir. Dijital para ünitesinin kıymetini destekleyen merkezi bir otorite olmadan, süreçler yahut mülkiyetle ilgili komplikasyonların ortaya çıkması durumunda yatırımcılar güç durumda kalabilir.
Merkezsiz tabiatlarının bir sonucu olarak kripto para üniteleriyle bağlantılı bir öteki potansiyel risk, süreçlerin detaylarıyla ilgilidir. Başka süreçlerin birçoklarında, fizikî varlık olan para ünitesi el değiştirir.
Elektronik süreçler kelam konusu olduğunda, mevduat ve borç taleplerinin oluşturulmasında ve ödenmesinde emniyetli bir finans kurumu yer alır. Bu kavramların hiçbiri kripto para ünitesi süreçleri için geçerli değildir.
Bu temel farklılık nedeniyle, çeşitli dijital para ünitesi süreçlerinde taraflar ortasında yasal karışıklık gerçek bir olasılıktır. Bir kere daha, bu para ünitelerinin merkezi olmayan tabiatı nedeniyle, bu durumlarda yasal müracaat yolunun kıymetlendirilmesi sıkıntı olabilir.
Kripto Para Ünitesi Kaydı ve Lisanslama
Giderek artan sayıda işletme, dijital para ünitelerini bir ödeme formu olarak alıyor. 2022’de Bitcoin’inizi Microsoft’un Xbox Mağazası, Home Depot ve Whole Foods’ta harcayabilirsiniz.
Öbür finansal alanlarda olduğu üzere, işletmelerin nihayetinde muhakkak yetki alanları ve faaliyetler için kayıt olmaları ve lisans almaları gerekebilir. Bununla birlikte, dijital para ünitelerinin karmaşık ve gelişen yasal durumu nedeniyle, bu alan kripto para piyasasında faaliyet gösteren işletmeler için değerli ölçüde daha az nettir.
Örneğin, sırf kripto para ünitelerini kabul eden şirketlerin kayıt olmasına yahut lisans almasına gerek olmayabilir. Öte yandan, yetki alanlarına bağlı olarak özel konulara başvurmaları gerekebilir.
Hem lokal hem de eyalet seviyesindeki operasyonları için uygun yasal prosedürleri takip etmelerini sağlamak için sorumluluk, işletme sahipleri ve yöneticilere düşer.
Örneğin, federal seviyede, finans kurumları kara para aklama ve dolandırıcılığa, fonların iletilmesine ve daha fazlasına karşı belli müdafaa faaliyetlerini sürdürmelidir. Bunun üzere konular, dijital para üniteleriyle uğraşan işletmeler için de geçerlidir.
Dolandırıcılık ve Kara Para Aklama
Kripto para ünitelerinin hata örgütlerine dolandırıcılık, kara para aklama ve bir dizi diğer mali hata işlemek için yeni araçlar sağladığına dair yaygın bir inanç var. Bu, bu yeni teknolojiyi bu cins cürümleri işlemek için kullanmak istemeyen birçok kripto para yatırımcısını direkt etkilemeyebilir. Bununla birlikte, kendilerini mali cürüm mağduru olmak üzere şanssız bir durumda bulan yatırımcıların, klasik dolandırıcılık mağdurları ile birebir yasal seçeneklere sahip olmamaları olasıdır.
Bu sorun birebir vakitte dijital para ünitelerinin merkezi olmayan durumuyla da ilgilidir. Örneğin, bir kripto para borsası hücuma uğradığında ve müşterilerin varlıkları çalındığında, ekseriyetle eksik fonları geri almak için standart bir uygulama yoktur.
Dijital para yatırımcıları bu nedenle kripto para varlıklarını satın alıp elinde tutarak belli bir ölçüde risk alırlar.
Dijital Güvenlik Sorunu
Bu nedenle, dijital para ünitesiyle ilgili geliştiriciler ve yeni başlayanlar, dijital paraları ve tokenleri tutmak için inançlı araçlar oluşturmaya büyük ilgi gösterdi. Tekrar de, her vakit yeni cüzdan çeşitleri piyasaya sürülürken ve kripto para borsaları güvenlik tedbirlerini her vakit düzgünleştirirken, yatırımcılar şimdiye kadar kripto paralara sahip olmakla ilgili yasal riskleri büsbütün ortadan kaldıramadılar ve muhtemelen hiçbir vakit da olmayacaklar.